Η έκθεση Présences arabes στο Musée d'Art Moderne de Paris αποκαλύπτει τις φωτογραφίες της

Andy Warhol, Picasso, Klimt, Dali, Rothko... Ο εικοστός αιώνας έχει δει μερικούς σπουδαίους καλλιτέχνες, γνωστούς και αναγνωρισμένους για το έργο τους, που εκτίθενται τακτικά σε μουσεία και ιδρύματα τέχνης. Υπάρχουν, ωστόσο, πολλοί εξαιρετικά ταλαντούχοι καλλιτέχνες που δεν έχουν εκτιμηθεί πλήρως στη Γαλλία και την Ευρώπη.

Το Musée d'Art Moderne ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τους Άραβες καλλιτέχνες του εικοστού αιώνα, οι οποίοι είναι ελάχιστα γνωστοί στην ευρωπαϊκή καλλιτεχνική σκηνή. Για να διορθώσει αυτό το λάθος, το μουσείο διοργανώνει μια μεγάλη έκθεση από τις 5 Απριλίου έως τις 25 Αυγούστου 2024. Με τίτλο Présences arabes - Art moderne et décolonisation - Paris 1908-1988, η έκθεση παρουσιάζει καλλιτέχνες του εικοστού αιώνα από τη Συρία, το Μαρόκο, την Αίγυπτο, το Ιράκ, την Αλγερία και την Τυνησία.

Συνολικά, παρουσιάζονται περισσότερα από 200 έργα, τα περισσότερα από τα οποία δεν έχουν εκτεθεί ποτέ στο παρελθόν στη Γαλλία. Πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά, φωτογραφίες, ηχητικά και οπτικοακουστικά αρχεία συνθέτουν αυτό το μακρύ ταξίδι, αποκαλύπτοντας τον πλούτο τηςσύγχρονης αραβικής τέχνης, αλλά και τους δεσμούς μεταξύ των Αράβων καλλιτεχνών και του Παρισιού, από το 1908 έως τις αρχές του 21ου αιώνα. Σχεδόν 130 καλλιτέχνες προβάλλονται σε αυτή την έκθεση, καλλιτέχνες που σπάνια εκπροσωπούνται, αλλά τα έργα τους έχουν συμβάλει ουσιαστικά στην αραβική πρωτοπορία και στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης του εικοστού αιώνα.

• Διαβάστε επίσης
• Τι συμβαίνει στο Παρίσι αυτή την εβδομάδα από τις 6 έως τις 12 Μαΐου 2024: δωρεάν ή φτηνές εκδρομές
• Τι να κάνετε τον Μάιο του 2024 στο Παρίσι και στην περιοχή Ιλ ντε Φρανς; Οι καλύτερες συμβουλές και ιδέες μας για έξοδο
• Δωρεάν μουσεία και μνημεία: μέρη που μπορείτε να επισκεφθείτε αυτή την Κυριακή 2 Ιουνίου 2024 στο Παρίσι

Ο εικοστός αιώνας ήταν μια θεμελιώδης περίοδος για την οικοδόμηση της αραβικής ταυτότητας. Η τέχνη συνόδευσε την αποαποικιοποίηση και συνέβαλε στη δημιουργία μιας δικής της εθνικής και πολιτιστικής ταυτότητας. Τα σχολεία, τα σαλόνια, τα μουσεία και οι πολιτιστικές ανταλλαγές επέτρεψαν επίσης σε πολλούς καλλιτέχνες να βρουν τη φωνή τους και να κερδίσουν την αναγνώριση της τέχνης τους.

Η έκθεση επικεντρώνεται στη σταδιοδρομία των καλλιτεχνών που εκπαιδεύτηκαν στις τοπικές σχολές καλών τεχνών, οι οποίες θεωρούνταν ταυτόχρονα ιδρύματα υψηλού κύρους και φορείς πολιτιστικής και εκπαιδευτικής αποικιοκρατίας, πριν από την άφιξή τους στο Παρίσι. Παρουσιάζει πώς, για πολλούς από αυτούς, η παρισινή εμπειρία τους βοήθησε να απαλλαγούν από το αποικιακό βάρος. Η έκθεση παρουσιάζεταιστη διεύθυνση σετέσσερα μέρη, με χρονολογική σειρά.

Πρώτον, υπάρχει η Nahda, η αραβική πολιτιστική αναγέννηση, επηρεασμένη από τις δυτικές και αποικιοκρατικές χώρες. Η Nahda, που συμβολίζεται από το έργο του Αιγύπτιου γλύπτη Mahmoud Mokhtar στο Παρίσι, ενσαρκώνει τόσο την προσδοκία για ελευθερία και άνοιγμα, όσο και την αναζήτηση της ταυτότητας και της αραβικής πολιτιστικής αναγέννησης απέναντι στη δυτική επιρροή στις αρχές του 20ού αιώνα. Την περίοδο αυτή αναδύθηκεο "ντόπιος καλλιτέχνης" σε χώρες όπως η Αίγυπτος, η Αλγερία και το Μαρόκο, επηρεασμένος από το γαλλικό μοντέλο Beaux-Arts, αλλά συχνά περιορισμένος σε μια ανατολίτικη αναπαράσταση του δικού τους πολιτισμού.

Ωστόσο, καλλιτέχνες όπως ο Philippe Mourani, ο Mohammed Racim και ο Mahmoud Saïd κατάφεραν να εκφράσουν ένα αυθεντικό όραμα της Ανατολής, υπερβαίνοντας τη δυτικοποιημένη άποψη. Την περίοδο αυτή παρατηρήθηκε επίσης η άνοδος ενός πνευματικού και αντιαποικιακού κινήματος, που εκδηλώθηκε με την ανάπτυξη κριτικών περιοδικών, γελοιογραφιών και ιδιωτικών γκαλερί, αμφισβητώντας τα αποικιακά στερεότυπα και διεκδικώντας μια δική τους πολιτιστική ταυτότητα.

Στη συνέχεια ήρθε η εποχή τηςανεξαρτησίας: η αφηρημένη τέχνη και η επιστροφή στις ρίζες τους ενθάρρυναν τους καλλιτέχνες να διεκδικήσουν την κληρονομιά και την καλλιτεχνική τους ελευθερία. Η περίοδος από το 1937 έως το 1956 σηματοδότησε μια περίοδο μετάβασης και καλλιτεχνικής εξέγερσης για τις νέες ανεξάρτητες αραβικές χώρες (Λίβανος, Συρία, Αίγυπτος, Ιράκ), όπου οι καλλιτέχνες απέρριψαν τον οριενταλισμό για να αγκαλιάσουν την πρωτοπορία.

Μέσα από προσωπικότητες όπως η ομάδα Art et Liberté στην Αίγυπτο και ο Αλγερινός καλλιτέχνης Baya, η περίοδος αυτή μαρτυρά την αναζήτηση της καλλιτεχνικής αυθεντικότητας και της αντίστασης στην αποικιοκρατία, συνυφαίνοντας την τέχνη, τον υπερρεαλισμό και τα αντιαποικιακά κινήματα. Το Παρίσι διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο ως κοσμοπολίτικο σταυροδρόμι, επιτρέποντας σε νέους Άραβες καλλιτέχνες να βυθιστούν στα ρεύματα τηςαφαίρεσης και τηςπρωτοπορίας, συμβάλλοντας έτσι στην εξέλιξη της αραβικής καλλιτεχνικής έκφρασης στο μετα-αποικιακό πλαίσιο.

Η περίοδος της αποαποικιοποίησης, της βίας και των πολιτικών πραγμάτων επηρέασε τότε σημαντικά την καλλιτεχνική σκηνή και η επιθυμία για χειραφέτηση αντανακλάται στην τέχνη των νεότερων γενεών. Μεταξύ του 1956 και του 1967, στον απόηχο της ανεξαρτησίας του Μαρόκου, της Τυνησίας και τηςΑλγερίας, η σύγχρονη τέχνη στις χώρες της Βόρειας Αφρικής έγινε τόσο μέσο αμφισβήτησης της αποικιακής βίας όσο και μέσο πολιτιστικής διπλωματίας.

Οι εντάσεις της αλγερινής επανάστασης ώθησαν τους Γάλλους καλλιτέχνες να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους στον αλγερινό λαό, ενώ κινήματα όπως η Σχολή της Καζαμπλάνκα και η ομάδα Aouchem χρησιμοποίησαν την τέχνη για να καταγγείλουν την αποικιακή καταπίεση. Παρά την ενσωμάτωση των Αράβων καλλιτεχνών στο γαλλικό πολιτιστικό τοπίο, κυρίως μέσω της Biennale internationale des jeunes artistes de Paris, οι αντιφάσεις και τα διλήμματα της καλλιτεχνικής ταυτότητας στην εξορία αντανακλούν την πολυπλοκότητα της αποαποικιοποίησης και τις επιπτώσεις των πολιτικών γεγονότων, όπως η καταστολή της 17ης Οκτωβρίου 1961, στον κόσμο της τέχνης.

Τέλος, ανακαλύπτουμε καλλιτέχνες αφοσιωμένους στην υπόθεση, οι οποίοι εκφράζουν τις απόψεις τους για τη μετανάστευση, τις μεγάλες διεθνείς συγκρούσεις και τις πολιτικές αναταραχές. Από το 1967 έως το 1988, η αραβική τέχνη και διανόηση, βαθιά σημαδεμένη από τον πόλεμο των έξι ημερών και τη νίκη του Ισραήλ, εντάσσεται σε ένα παγκόσμιο πλαίσιο αγώνων για χειραφέτηση, με έντονη αλληλεγγύη για την παλαιστινιακή υπόθεση στη Γαλλία, που απηχεί τα κινήματα του Μάη του '68.

ΟιΆραβες καλλιτέχνες κινητοποίησαν την τέχνη ως μέσο αντίστασης και πολιτικής έκφρασης, κυρίως μέσω του Salon de la Jeune Peinture στο Παρίσι και διαφόρων συλλογικοτήτων, αποδεικνύοντας τη ζωτικότητα και τις προκλήσεις της αραβικής αντικουλτούρας απέναντι στη λογοκρισία στις χώρες τους. Η "Αραβική Αποκάλυψη" του Etel Adnan έγινε μια κραυγή κατά της περιφερειακής βίας, προδικάζοντας τη φρίκη των σφαγών όπως αυτές στη Sabra και τη Shatila. Ταυτόχρονα, στη Γαλλία αναπτύχθηκε μια μετα-αποικιακή συνείδηση, η οποία επέκρινε τις ανισότητες και τη βία που υφίσταντο οι κοινότητες των μεταναστών, ενώ μουσειακές πρωτοβουλίες προσπαθούσαν να προωθήσουν αυτούς τους πολιτισμούς στη γαλλική κοινωνία.

Πρόκειται για ένα ταξίδι πλούσιο σε έργα και ιστορία, που μας επιτρέπει να ανακαλύψουμε σημαντικούς Άραβες καλλιτέχνες, άδικα ξεχασμένους δημιουργούς και μια μεγάλη σελίδα της πρόσφατης ιστορίας. Μια έκθεση που πρέπει να δείτε ξανά και ξανά στο Musée d'Art Moderne στο Παρίσι!