Τον 14ο αιώνα, το Παρίσι υπέστη τη χειρότερη επιδημία πανώλης στην ιστορία του. Δεν ήταν ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία που θα έπρεπε να ξεπεράσει η πρωτεύουσα, αλλά επειδή εξαπλώθηκε τόσο γρήγορα και σκότωσε τόσους πολλούς ανθρώπους στην Ευρώπη, την Ασία, τη Βόρεια Αφρική και την υποσαχάρια Αφρική, ήταν η μόνη που ονομάστηκε από τους ιστορικούς Μαύρος Θάνατος ή Μεγάλη Πανούκλα.
Η βουβωνική πανώλη μαίνεται στην Κεντρική Ασία από το 1334, και παρόλο που οι Ευρωπαίοι έχουν ακούσει για αυτή τη"Μεγάλη Πανώλη" που αποδεκατίζει τους πληθυσμούς της Μέσης και της Άπω Ανατολής, φαίνεται να απέχει πολύ. Ωστόσο, αυτό το μεγάλο κακό, που είχε ήδη προκαλέσει καταστροφές στην Κίνα, την Ινδία, την Περσία, τη Συρία και την Αίγυπτο, επρόκειτο να εισέλθει στη Γαλλία από τη θάλασσα .
Τον Νοέμβριο του 1347, ο Μαύρος Θάνατος, ο οποίος ταξίδευε κατά μήκος του Δρόμου του Μεταξιού με πλοία φορτωμένα με εμπορεύματα, έφτασε σε διάφορα λιμάνια της Μεσογείου - τη Μεσσήνη στη Σικελία, στη συνέχεια τη Μασσαλία - στις πλάτες μαύρων αρουραίων. Τα τρωκτικά, που είχαν εγκατασταθεί κρυφά στα αμπάρια των πλοίων, μετέφεραν ψύλλους στα μαλλιά τους που μετέφεραν τον παθογόνο παράγοντα που προκάλεσε την πανούκλα: τον βάκιλο Yersinia pestis .
Στο εσωτερικό των πλοίων, οι λίγοι ναύτες που ήταν ακόμη ζωντανοί βρέθηκαν καλυμμένοι με μαύρες φλύκταινες που έβγαζαν αίμα και πύον. Έντρομες οι αρχές διέταξαν τα ιστιοφόρα να επιστρέψουν στη θάλασσα, αλλά ήταν ήδη πολύ αργά: ηεπιδημία είχε αρχίσει στηΔύση και στη Γαλλία. Λίγους μήνες αργότερα, το καλοκαίρι του 1348, η Μεγάλη Πανούκλα έφτασε στο Παρίσι.
Τα συμπτώματα, που έπληξαν αδιακρίτως άνδρες, γυναίκες και παιδιά, αστούς, ευγενείς, εκκλησιαστικούς και άπορους, ήταν τρομερά. Μόλις μολύνθηκαν, τα θύματα κυριεύονταν από βίαιους πονοκεφάλους και υψηλό πυρετό, διανθισμένο με παραληρηματικά επεισόδια και εμετούς αίματος.
Στην πραγματικότητα, δεν υπήρχε μόνο μία πανώλη στη Γαλλία εκείνη την εποχή, αλλά τρεις: η βουβωνική πανώλη, η σηψαιμική πανώλη και η πνευμονική πανώλη, η οποία μολύνει τους πνεύμονες, προκαλεί έντονο βήχα και μεταδίδεται εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο με την απόχρεμψη σταγονιδίων.
Οι ασθενείς που έχουν μολυνθεί από σηπτική πανώλη βλέπουν το σώμα τους να καλύπτεται από μεγάλες σκοτεινές κηλίδες, σημάδια υποδόριας αιμορραγίας, ενώ όσοι έχουν μολυνθεί από βουβωνική πανώλη αναπτύσσουν βρογχικές φουσκάλες στο λαιμό, τη βουβωνική χώρα και τη μασχάλη, οι οποίες μεγαλώνουν μέχρι να σκάσουν, προκαλώνταςτρομερό πόνο. Ο θάνατος επέρχεται συνήθως εντός τριών έως πέντε ημερών.
Ανίκανοι να αντιμετωπίσουν τέτοια συμπτώματα και ντυμένοι με στολές του γιατρού Schnabel, τα μακριά ράμφη των οποίων ήταν γεμάτα με βότανα και αρωματικά φυτά για να αμβλύνουν τις παθογόνες οσμές που αναδύονταν από τους ασθενείς, οι γιατροί βασίζονταν στις περιορισμένες γνώσεις τους και εφάρμοζαν υποτυπώδεις θεραπείες που αποτελούνταν από αφαίμαξη, λουτρά με ξύδι, ροδόνερο και αφέψημα αρωματικών φυτών. Τίποτα όμως δεν φαινόταν να θεραπεύει αυτή την "ασθένεια των εξογκωμάτων".
Οι συγγενείς των ασθενών εγκατέλειψαν το Παρίσι, ελπίζοντας να ξεφύγουν από την επιδημία στην ύπαιθρο. Αλλά, μη γνωρίζοντας ότι οι ίδιοι είχαν μολυνθεί, στην πραγματικότητα διέδωσαν την ασθένεια σε όλη τη χώρα. Ο λαός και η Εκκλησία πίστευαν ότι επρόκειτο για μια τιμωρία που έστειλε ο Θεός για να τιμωρήσει τους ανθρώπους για τις αμαρτίες τους. Για να κερδίσουν τη συγχώρεσή Του, οργανώθηκαν σε πολλές γαλλικές πόλεις πομπές μαστιγωτών, καθώς και μακάβριοι χοροί που διαρκούσαν μέρες και νύχτες μέχρι να εξαντληθούν οι συμμετέχοντες.
Αναστατωμένος, ο πληθυσμός αναζητούσε έναν αποδιοπομπαίο τράγο . Πολύ γρήγορα, οι Εβραίοι θεωρήθηκαν υπεύθυνοι και κατηγορήθηκαν ότι είχαν δηλητηριάσει το νερό στις βρύσες και τα πηγάδια. Η Ευρώπη έγινε τότε μάρτυρας μιας σειράς πογκρόμ . Μεταξύ του 1348 και του 1349, χιλιάδες"αιρετικοί" - Εβραίοι, αλλά και ζητιάνοι, λεπροί και μάγισσες - σφαγιάστηκαν, κάηκαν στην πυρά και στερήθηκαν τα υπάρχοντά τους.
Ενώ τονοσοκομείο Hôtel-Dieu στοIle de la Cité έφτασε γρήγορα σε κατάσταση πληρότητας, ηεκκλησία του Saint-Germain-l'Auxerrois, η μεγαλύτερη ενορία του Παρισιού, μέτρησε 3.116 θανάτους μεταξύ Απριλίου 1349 και Ιουνίου 1350. Αντιμέτωπο με τηναφθονία των πτωμάτων που είχαν προσβληθεί από την παγκόσμια πανώλη και στοιβάζονταν σε κάρα στους δρόμους, το Cimetière des Innocents, το κύριο παρισινό νεκροταφείο που βρισκόταν στην Place Joachim du Bellay στη συνοικία Halles, το οποίο σήμερα έχει εξαφανιστεί, δεν μπορούσε να αντεπεξέλθει στον ξέφρενο ρυθμό των ταφών - εκείνη την εποχή γίνονταν 500 ταφές την ημέρα.
Το ίδιο ίσχυε και για το νεκροταφείο του Hôpital de la Trinité, το οποίο εκείνη την εποχή οριοθετούνταν από τις οδούς Rue Saint-Martin, Rue Saint-Denis, Rue Greneta και Rue Guérin-Boisseau. Για την ιστορία, οι εργασίες που πραγματοποιήθηκαν το 2014 από το κατάστημα Monoprix στη γωνία της rue Réaumur και της boulevard de Sébastopol - στη θέση του νεκροταφείου Trinité που καταστράφηκε το 1790 - έφεραν στο φως πολλούς σκελετούς.
Από τότε, δεκάδες πτώματα στοιβάζονταν σε ομαδικούς τάφους, χωρίς καμία θρησκευτική τελετή. Οι βάρκες από το Corbeil, που συνήθως μετέφεραν ψωμί στην πρωτεύουσα, επιτάχθηκαν για να απομακρύνουν τα πτώματα από το Παρίσι . Μετονομαζόμενες σε "corbillat" και στη συνέχεια σε"corbillard", από την πόλη Corbeil του διαμερίσματος Essonne, μετέφεραν εκατοντάδες πτώματα στον Σηκουάνα κάθε μέρα, μπροστά στα μάτια των Παριζιάνων.
Το 1352, η επιδημία του Μαύρου Θανάτου έλαβε επιτέλους τέλος. Μέσα σε 4 χρόνια, η Μεγάλη Πανούκλα είχε αποδεκατίσει μεταξύ 50.000 και 80.000 Παριζιάνους - σχεδόν τοένα τρίτο του πληθυσμού της πρωτεύουσας - και 25 εκατομμύρια ανθρώπους από τα 75 εκατομμύρια της Ευρώπης.
Το Cimetière des Innocents και το Cimetière de l'Hôpital de la Trinité μπορεί να έχουν εξαφανιστεί, αλλά υπάρχουν ακόμη πολλά γοητευτικά νεκροταφεία για να ανακαλύψετε στο Παρίσι. Γιατί να μην κάνετε μια βόλτα;
Για να μάθετε περισσότερα, κάντε κλικ εδώ:
Θέση
Εκκλησία του Saint-Germain l'Auxerrois
2 Place du Louvre
75001 Paris 1
Πρόσβαση
Μετρό Λούβρο - Rivoli - Pont Neuf.
Περισσότερες πληροφορίες
Εικονογραφία : Ο θρίαμβος του θανάτου, Pieter Brueghel ο πρεσβύτερος, Μουσείο Πράδο Doctor Schnabel © Mary Evans/Rue des Archives
