Elk kind heeft zijn ouders of grootouders wel eens horen zeggen dat ze in hun tijd voor Kerstmis alleen maar een sinaasappel kregen! Hoewel de prijs van cadeautjes tegenwoordig erg is veranderd, gaat deze traditie van cadeautjes geven met Kerstmis ver terug in de tijd. Maar het was niet altijd de Kerstman die ze door de schoorsteen bracht!
Het geven van speelgoed gaat terug tot de oudheid, het oude Griekenland om precies te zijn, tot de 5e eeuw voor Christus. Deze geschenken werden aan kinderen gegeven aan het einde van het jaar, toen in februari, voor de feesten van Dionysus en Zeus. Volgens de mythologie kregen de goden zelf speelgoed toen ze kinderen waren, dus het was een kwestie van hen eer bewijzen. In Rome werden cadeaus gegeven op één dag in december, tijdens de Saturnalia.
Met de opkomst van het christendom en Kerstmis werd deze traditie van het geven van cadeaus aan kinderen niet geboren, omdat het toen meer een kwestie van heiligheid dan van plezier was. Pas in de Renaissance kregen jongeren een belangrijkere rol, met het feest van Sinterklaas en dat van de Heilige Onnozelen in december. In de 16e eeuw begonnen mensen buiten het gezin cadeautjes te geven aan kinderen.
Het familiefeest ontstond in deze eeuw met de komst van een schenker die geschenken gaf om de kinderen te belonen. Sint Nicolaas bracht in de eerste helft van de 16e eeuw speelgoed en snoepgoed en kwam langs de schoorsteen, waaraan schoenen werden gehangen. De kerstrituelen die vandaag de dag nog steeds bestaan, begonnen vorm te krijgen. Tegelijkertijd stelden anderen het kindje Jezus voor als de gever, ook al werd het feest langzaam steeds minder religieus. In 1570 werd de kerstmarkt in Straatsburg opgericht. Decoratieve kerstbomen werden de norm.
De volgende twee eeuwen waren het de nieuwjaarsvieringen begin januari die de gelegenheid boden om cadeautjes aan kinderen te geven. In Parijs werden hutjes, vergelijkbaar met de huidige chalets, op de trottoirs neergezet om speelgoed en snoepgoed aan te bieden aan jongeren. De speelgoedhandel nam een grote vlucht in de 18e eeuw, met gespecialiseerde winkels voor kinderen. In deze periode ontstonden ook andere figuren die geschenken gaven, zoals de Drie Wijzen in Italië, de Kerstman in Frankrijk en de Weihnachtsmann in Duitsland. De roodgeklede, vrolijke, mollige man met de witte baard werd al snel een algemeen beeld in heel Europa, in lijn met de veranderingen in de samenleving, de rol van kinderen en de speelgoedmarkt.
In de jaren 1880 creëerden warenhuizen hun kerstetalages zoals we die nu kennen en begon de mythe van de kerstman een essentiële rol te spelen inde verbeelding van kinderen in deze tijd van het jaar. In slechts een paar eeuwen tijd is Kerstmis veranderd van een voornamelijk religieus feest naar een feest waar cadeaus, familie en kinderen centraal staan.
Fijne feestdagen allemaal, en als je de cadeautjes bent vergeten, kijk dan eens naar onze last-minute ideeën!
